گذار سریع جمعیتی ایران و چالش سالمندی
ایران با گذار سریع جمعیتی به سمت سالمندی مواجه است و نیاز به بازتعریف نقش سالمندان در جامعه دارد.
به گزارش آتیه آنلاین، رئیس انجمن جامعه شناسی ایران، در همایش «آینده جمعیت ایران»، سالمندی جمعیت را دگرگونی عمیقی در ساختار اجتماعی کشور دانست و خاطرنشان کرد ایران در دهههای اخیر یکی از سریعترین گذارهای جمعیتی جهان را تجربه کرده است.
به گزارش ایرنا، شیرین احمدنیا دلایل این گذار را شامل کاهش باروری، افزایش امید به زندگی، کوچک شدن خانوادهها و جامعهای که پیشتر جوان بود، به سرعت به سمت سالمندی حرکت میکند دانست.
وی نقش خانواده را در حمایت از سالمندان حیاتی دانست و توضیح داد تغییرات اجتماعی مانند کاهش تعداد فرزندان، افزایش اشتغال زنان، مهاجرت و تغییر ارزشها از خانوادهمحوری به فردمحوری، این نقش حمایتی را با چالش مواجه کرده است. این تغییرات منجر به فرسایش سرمایه اجتماعی خانواده میشود و در صورت فقدان جایگزین، سالمندان با تنهایی، انزوای اجتماعی و بیپناهی روبهرو خواهند شد.
احمدنیا همچنین بر ناهمگونی جمعیت سالمندان تاکید کرد و گفت سیاستگذاریها غالباً این گروه را به شکل یکسان در نظر میگیرند، در حالی که سالمندان تفاوتهای اجتماعی و اقتصادی قابل توجهی دارند؛ از جمله تفاوت میان سالمندان شهری و روستایی، شاغل و غیرشاغل.
او نسبت جمعیت فعال به سالمندان را کاهشیافته دانست که میتواند تنشهای بیننسلی ایجاد کند و نسل جوان سالمندان را مصرفکننده منابع و سالمندان نسل جوان را بیمسئولیت تلقی کنند. احمدنیا تأکید کرد بازنشستگی و حذف از بازار کار موجب افسردگی، انزوا و افزایش تمایل به مرگ میشود و لازم است نقشهای اجتماعی معناداری برای سالمندان تعریف شود.
وی نتیجهگیری کرد که سالمندی یک بحران تدریجی و انباشتی است و مخاطره اصلی آن بیتوجهی نهادی است و ایران نیازمند بازتعریف جایگاه سالمندان در جامعه است.