اروپا و عادیسازی سیاستهای ضد مهاجرتی
افزایش مهاجرتهراسی در اروپا باعث شده سیاستها و ادبیات راست افراطی از حاشیه به متن سیاست جریان اصلی راه پیدا کند و به تشدید شکافهای اجتماعی و خشونتهای نژادمحور بینجامد.
به گزارش آتیه آنلاین، سیاستهای ضد مهاجرتی در اروپا رو به رشد است، روندی که همزمان با افزایش محبوبیت احزاب راستگرا، فضای سیاسی و اجتماعی این قاره را دستخوش تغییر کرده است. در کشورهایی مانند بریتانیا، آلمان و فرانسه، احزابی که مهاجرت را تهدیدی برای هویت ملی میدانند و از اخراج گسترده مهاجران حمایت میکنند، در صدر یا نزدیکی صدر نظرسنجیها قرار گرفتهاند. این تحولات تنها به حاشیه سیاست محدود نمانده و به جریان اصلی راه یافته است.
به گزارش یورونیوز، در بریتانیا، طی یک سال گذشته دهها هزار نفر در راهپیماییهای ضد مهاجرتی شرکت کردهاند و شعارهایی صریح علیه مهاجران سر دادهاند. برخی سیاستمداران، حتی از احزاب جریان اصلی، با ادبیاتی جنجالی از «زیادی چهرههای غیرسفید» در رسانهها یا لزوم اخراج افرادی که خارج از کشور متولد شدهاند سخن گفتهاند؛ اظهاراتی که پیشتر به راست افراطی نسبت داده میشد اما اکنون هزینه سیاسی چندانی برای گویندگانش ندارد.
این روند در سراسر اروپا دیده میشود. احزابی مانند «رفورم یوکی» در بریتانیا، «آلترناتیو برای آلمان»، «اجتماع ملی» در فرانسه و «فیدس» در مجارستان، قومگرایی ملیگرا و سیاستهای سختگیرانه مهاجرتی را در مرکز برنامههای خود قرار دادهاند. همزمان، مواضع دولت دونالد ترامپ در آمریکا و توصیف مهاجرت بهعنوان تهدیدی برای «بقای تمدنی» اروپا، به این جریانها جسارت و مشروعیت بیشتری بخشیده است.
کارشناسان تأکید میکنند که افزایش مهاجرت، هرچند واقعی است، اما توضیحدهنده همه این واکنشها نیست. پناهجویان تنها بخشی از کل مهاجرت را تشکیل میدهند. عواملی چون پیامدهای اقتصادی بحران مالی ۲۰۰۸، احساس افول و ناامنی ملی، ظهور رهبران ملیگرای کاریزماتیک و نقش تشدیدکننده شبکههای اجتماعی، همگی در گسترش مهاجرتهراسی مؤثر بودهاند. بهویژه شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) به دلیل الگوریتمهایش و رفتار مالک آن، به بستری برای برجسته شدن محتوای تفرقهانگیز بدل شده است.
نتیجه این فضا، عادیسازی سیاستها و اظهاراتی است که پیشتر افراطی تلقی میشدند. در بریتانیا، حزب رفورم یوکی حتی از لغو اقامت دائم مهاجرانی سخن میگوید که دههها در کشور زندگی کردهاند و حزب محافظهکار وعده اخراج شهروندان دوتابعیتی مجرم را مطرح کرده است. همزمان، لفاظیهای نژادپرستانه افزایش یافته و آمار جرایم ناشی از نفرتپراکنی رو به رشد است. طبق آمار رسمی، در انگلستان و ولز بیش از ۱۱۵ هزار جرم ناشی از نفرت در یک سال ثبت شده است.
این فضای ملتهب گاه به خشونت خیابانی انجامیده است. انتشار اطلاعات نادرست در شبکههای اجتماعی، از جمله در ماجرای قتل سه دختر در یک کلاس رقص در بریتانیا، به موجی از حملات ضد مهاجرتی و ضد مسلمانان دامن زد. در کشورهایی مانند ایرلند و هلند نیز اعتراضها علیه مراکز اسکان پناهجویان گاه به درگیریهای خشونتآمیز با پلیس کشیده شده است.
در پس بسیاری از این اعتراضها، نظریه توطئه «جایگزینی بزرگ» قرار دارد؛ ایدهای که مدعی است مهاجرت گسترده به معنای جایگزینی جمعیت بومی اروپا با مردمی از جنوب و عمدتاً مسلمان است. اگرچه سیاستمداران جریان اصلی این نظریه را رسماً محکوم میکنند، اما فعالان حقوق بشر هشدار میدهند که سختگیریهای فزاینده دولتهای میانهرو، عملاً به تقویت همین روایتها میانجامد.
نمونه بارز این تناقض، دولتهای میانهرو در بریتانیا و آلمان هستند که ضمن محکوم کردن نژادپرستی، سیاستهای سختگیرانهتری برای اقامت و اخراج مهاجران اتخاذ کردهاند. منتقدان میگویند تلاش برای راضی کردن راستگرایان، تنها به مطالبات افراطیتر میانجامد و گروههای بیشتری را در آینده هدف قرار خواهد داد.
اروپا در نقطهای حساس قرار دارد، جایی که ترس، ناامنی و رقابت سیاسی، مرزهای میان جریان اصلی و راست افراطی را کمرنگ کرده و زبان و سیاستهای تند، بیش از پیش عادی شدهاند؛ روندی که پیامدهای عمیقی برای انسجام اجتماعی، دموکراسی و حقوق بشر در این قاره خواهد داشت.