کوچ بزرگ مردم شمال غربی کشور؛ عوارض مرگ یک دریاچه در راه است

به گزارش آتیه‌آنلاین، برآوردهای اولیه حکایت از آن دارد که خشکی کامل دریاچه ارومیه، زمین‌های مجاور و حتی دورتر را دچار توفان‌های نمکی خواهد کرد؛ پدیده‌ای که هم بستر شیوع بیماری و نارسایی‌ها خواهد شد و هم استعداد کشاورزی زمین را از بین می‌برد.

دریاچه که خشک شود، جایش را شوره‌زار خواهد گرفت و در پی آن آب و هوای منطقه گرم‌تر و خشک‌تر خواهد شد، بادهای نمکی در منطقه آغاز می‌شود، بیماری‌های تنفسی افزایش پیدا خواهد کرد، شوری زمین‌های مجاور امکان کشاورزی را از بین می‌برد، معیشت و اشتغال میلیون‌ها نفر به خطر خواهد افتاد و این سرآغاز مهاجرت اجباری خواهد بود؛ مهاجرتی که تا ۱۰میلیون نفر تخمین زده شده است؛ این اتفاق با ناهنجاری‌های اجتماعی و مصائب اقتصادی همراه خواهد بود. 

آغاز مهاجرت از روستاهای اطراف دریاچه

البته هنوز برخی از مسوولان و کارشناسان کورسوی امیدی برای احیای دریاچه قائل هستند، ولی در عین حال هیچ‌کسی توان انکار واقعیت را ندارد. «هنوز امکان پیشگیری از بدتر شدن شرایط وجود دارد»؛ حاکم ممکان، نماینده ارومیه در مجلس، یکی از همین چهره‌های امیدوار به احیای دریاچه است که به شروع مهاجرت روستاییان اذعان کرده و گفته است که «دریاچه ارومیه زمانی به‌عنوان بزرگ‌ترین دریاچه شور خاورمیانه شناخته می‌شد و امروز در وضعیتی بحرانی قرار دارد و بخش اعظم پهنه آبی آن به بیابان نمکی تبدیل شده است. شواهدی وجود دارد که نشان می‌دهد وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه در سال‌های اخیر به تخلیه آرام یا مهاجرت مردم از روستاهای اطراف آن کمک کرده است».

او با بیان اینکه «دریاچه طی چند دهه گذشته بیش از ۹۰ تا ۹۶ درصد از حجم و مساحت خود را از دست داده است»، گفته که «آنچه باقی مانده، لکه‌هایی کوچک از آب شور کم‌عمق است که حیات در آن‌ها به‌شدت محدود شده است. خشک‌شدن دریاچه پیامدهای گسترده‌ای برای منطقه به همراه داشته است. مهاجرت تدریجی روستانشینان حوضه آبریز دریاچه شروع شده و این یک زنگ خطر جدی است». 

وضعیت اضطراری دریاچه و خطر مهاجرت

شهرستان شبستر از جمله شهرستان‌های مجاور دریاچه ارومیه است. زندگی مردم در این حوزه انتخابیه به دلیل آنکه منابع درآمدی بر پایه صنعت کشاورزی قرار دارد، به حیات دریاچه وابستگی جدی و زیادی دارد. متاسفانه در برخی از مناطق مجاور دریاچه، روستاییان ناچار به مهاجرت از موطن خود شده‌اند، چراکه شرایط را برای آینده شغلی خودشان و همین طور زندگی مناسب نمی‌بینند. البته هنوز چنین اتفاقی در شبستر به شکل جدی و گسترده آغاز نشده و امید است که مسوولان ملی و بومی راهی را برای احیای دریاچه پیدا کنند وگرنه ممکن است همین اتفاق تلخ شامل حال شبستر هم بشود. 

به گزارش دنیای اقتصاد،‌ هرچند همگی نسبت به راهکارهای نجات دریاچه واقف هستیم و اتفاقا دلایل خشکی آن را می‌دانیم ولی همچنان کسی برای این کار پا پیش نمی‌گذارد. این در حالی است که وضعیت دریاچه واقعا اورژانسی است و باید برای آبریزی دریاچه اقدامات جدی در دستور کار قرار بگیرد.

امروز بالغ بر ۶۰ تا ۷۰ هزار چاه غیرمجاز اطراف دریاچه ارومیه وجود دارد که اولین اقدام کلیدی باید درباره همین چاه‌ها باشد. دولت، مجلس، سازمان‌های استانی و در راس همگی وزارت نیرو و وزارت جهاد، باید در هماهنگی کامل به این موضوع ورود کنند.

امروز جایی برای اشتباه یا آزمون و خطا وجود ندارد. امروز فرصت آن نیست که کسی بخواهد تقصیر را به گردن دیگری انداخته یا از مسوولیت شانه خالی کند. حمایت از کشاورزان و استفاده از فناوری و تجهیزات مدرن صنعت کشاورزی و اصلاح شیوه آبیاری و کشت باید در دستور کار قرار بگیرد. امروز در صنعت کشاورزی، بازدهی آبیاری با استفاده از فناوری‌های مدرن به بالای ۶۰ درصد رسیده است ولی همین آمار به سبب نبود امکانات در حدود ۳۰ درصد بوده و این در حالی است که بالای ۷۰ درصد از مصرف آب در کشور به بخش کشاورزی اختصاص دارد.