لبنیات لوکس شد؛ امنیت غذایی کارگران در خطر سقوط

به گزارش آتیه‌آنلاین، رشد افسارگسیخته بهای لبنیات و اقلام ضروری که در برخی موارد از مرز چندصد درصد گذشته، در برابر افزایش ۴۵ درصدی حداقل دستمزد، مانند موجی ویرانگر پایه‌های اقتصادی خانواده‌های کارگری را درهم شکسته است. گزارش‌ها نشان می‌دهد تورم در دهک‌های کم‌درآمد نه‌تنها بالاتر از میانگین جامعه است، بلکه بخش عمده آن به خوراکی‌های اصلی مربوط می‌شود؛ کالاهایی که حذف آنها از سفره، پیامدهای مستقیم بر سلامت نسل فعلی و آینده دارد. در چنین شرایطی، افزایش حقوق عملاً در همان ماه‌های نخست سال بی‌اثر شده و شکاف میان درآمد و هزینه‌ها به بحرانی کم‌سابقه تبدیل شده است.

آنچه این روزها بر معیشت جامعه کارگری می‌گذرد، تنها نتیجه یک نوسان زودگذر در بازار نیست؛ بلکه محصول ناترازی مالی عمیقی است که توان اقتصادی خانوارهای کم‌درآمد را به شدت فرسوده کرده است. افزایش چندبرابری قیمت لبنیات و سایر اقلام ضروری از ابتدای سال ۱۴۰۴، در برابر رشد ۴۵ درصدی دستمزد کارگران، شکافی ایجاد کرده که پیامدهای آن در سفره و سلامت خانواده‌های کارگری به‌وضوح قابل مشاهده است. بسیاری از کالاهایی که پیش‌تر جزو اقلام ثابت مصرفی بودند، امروز از توان خرید این قشر خارج شده‌اند و جای خود را به کمبودهای تغذیه‌ای و نگرانی‌های بهداشتی داده‌اند.

بررسی روند تغییر قیمت‌ها در بازار لبنیات نشان می‌دهد جهش قیمتی بی‌قاعده، شوکی بی‌سابقه به بخش مصرفی کشور وارد کرده است. تنها کافی است قیمت شیر یک لیتری را مثال بزنیم که از حدود ۳۰ هزار تومان در ابتدای سال، به نزدیک ۸۶ هزار تومان در هفته دوم آذرماه رسیده است. افزایش بیش از صد درصدی این محصول اساسی، واضح‌ترین نشانه‌ای است که نشان می‌دهد افزایش دستمزدها نه‌تنها جبران‌کننده این تورم نیست، بلکه با شتابی کمتر از رشد هزینه‌های روزمره پیش می‌رود و عملاً کارگران را در وضعیتی شکننده قرار داده است.

به گزارش ایلنا، گزارش‌های مرکز آمار نیز ابعاد این بی‌عدالتی اقتصادی را روشن‌تر می‌کنند. تورم سالانه دهک‌های پایین درآمدی به‌طور محسوسی از دهک‌های بالا بیشتر است و بخش عمده این فشار از ناحیه خوراکی‌ها وارد می‌شود؛ حوزه‌ای که سهم بزرگی در سبد هزینه‌ای کارگران دارد. برای نمونه، تورم نقطه‌به‌نقطه نان و غلات به ۱۰۰ درصد و میوه و خشکبار به بیش از ۱۰۸ درصد رسیده است. این روند، سفره کارگران را به‌شدت کوچک کرده و امنیت غذایی آنها را به خطر انداخته است.

این شرایط تنها اثرات اقتصادی ندارد؛ تبعات اجتماعی و بهداشتی آن نیز اکنون خود را نشان می‌دهد. حذف لبنیات از رژیم غذایی کودکان و سالمندان، به دلیل قیمت‌های سرسام‌آور می‌تواند زمینه‌ساز مشکلات جدی در رشد و سلامت استخوان‌ها شود؛ مسائلی که پیامدهایشان هم‌اکنون آغاز شده و در سال‌های آینده به بحران‌های بزرگ‌تری تبدیل خواهد شد. کاهش مصرف لبنیات که هم‌اکنون از میانگین جهانی فاصله‌ای ۵۰ درصدی دارد، زنگ خطری جدی برای آینده سرمایه انسانی کشور است.

فعالان کارگری در گفت‌وگو با رسانه‌ها تأکید می‌کنند که شدت این بی‌ثباتی در ماه‌های اخیر افزایش یافته است. از لبنیات تا تخم‌مرغ و مرغ، هیچ‌یک از اقلام اساسی از موج نوسانات قیمت در امان نمانده‌اند. در برخی موارد، اختلاف چند ده هزار تومانی در قیمت یک کالا تنها به دلیل عرضه با «برندهای متفاوت» توجیه می‌شود، در حالی که نبود نظارت مؤثر بر بازار به‌وضوح قابل مشاهده است. این بی‌نظمی، نه‌تنها سفره کارگران را تهی کرده، بلکه افزایش حقوق سال جاری را نیز کاملاً بی‌اثر کرده است.

کارشناسان هشدار می‌دهند که تداوم این روند، پیامدهای اجتماعی گسترده‌ای در پی خواهد داشت. کاهش ازدواج، افزایش جمعیت سالمندان، افت توان باروری و فشار روانی ناشی از تأمین هزینه‌های روزمره، تنها بخشی از تبعاتی است که ظرف یک یا دو دهه آینده آشکار خواهند شد. امروز کارگران با دستمزدی که تنها ده روز از هزینه‌های ماهانه را پوشش می‌دهد، در برابر بازاری قرار گرفته‌اند که هر روز قیمت‌های تازه‌ای بر تابلوها نقش می‌بندد.

در چنین شرایطی، مهار تورم اقلام حیاتی، ضرورت فوری سیاست‌گذاری است؛ چراکه بدون کنترل قیمت‌ها، افزایش دستمزدها هرچقدر هم بالا باشد، تنها به دوامی کوتاه و اثری محدود ختم خواهد شد.