همنشینی ایرانشناسان جهان در تهران؛ از میراث ناملموس تا گردشگری تمدنی
در نشست تخصصی اجلاس بینالمللی ایرانشناسی ایرانشناسان داخلی و خارجی از نقش میراث ناملموس، جایگاه ادبیات و فرهنگ در گردشگری و همچنین اهمیت تنوع فرهنگی در توسعه گردشگری گفتند.
نشست تخصصی اجلاس بینالمللی ایرانشناسی با محوریت «ایرانشناسی و گردشگری» در دانشگاه علم و فرهنگ برگزار شد و اساتید دانشگاه و پژوهشگران در آن به مفهوم «گردشگری تمدنی» پرداختند.
در این نشست محمدحسین ایمانی خوشخو، رییس دانشگاه علم و فرهنگ گفت: «تصمیم گرفتیم مفهوم «گردشگری تمدنی» را تعریف و تبیین کنیم تا گامی ارزشمند در مسیر توسعه علمی و فرهنگی کشور باشد و بتواند راهگشای حرکتهای جدید شود. این طرح بهطور مستقیم با تقویت هویت فرهنگی و ملی، توسعه پایدار، عدالت فضایی، اقتصاد خلاق و دیپلماسی فرهنگی ارتباط دارد و میتواند نقش مهمی در آنها ایفا کند.»
ایمانی خوشخو ادامه داد: «در گردشگری تمدنی میبینیم که «گردشگری» نه یک مقصد نهایی، بلکه مسیر عبور و رسیدن به تمدن است. متأسفانه گسست نسلی در کشور باعث شده نسل جوان ما از ریشههای تمدنی خود فاصله بگیرد یا کمتر آشنایی داشته باشد. امروز نسل جدید چندان با مفاهیمی چون تمدن، تاریخ عمیق فرهنگی و هویت دیرینه این سرزمین ارتباط نمیگیرد، و ما معتقدیم کتاب و مقاله، بهتنهایی دیگر پاسخگوی این نیاز نیست.»
به گفته ایمانی خوشخو «گردشگری تمدنی» تعریف شد تا از مسیر گردشگری، بهویژه برای نسل جوان، دریچهای نو برای ورود به عرصه تمدن ایرانی باز کنیم. این موضوع هدف اصلی این طرح است: «در حوزه میراث، باستانشناسی، مذهب، تمدن و مسیرهای تاریخی، ما در کشور مسیرهایی داریم که در تاریخ با عنوان «مسیرهای تمدنی» شناخته میشوند. در قالب گردشگری تمدنی تلاش میکنیم این مسیرها را بازشناسی و فعالسازی کنیم تا این طرح زنده و مؤثر پیش برود.»
سپس سید سعید هاشمی، دانشیار و رییس دانشکده گردشگری دانشگاه علم وفرهنگ، با اشاره به میراث فرهنگی ناملموس و جایگاه آن در ایرانشناسی از منظر گردشگری درباره اجلاس بینالمللی ایرانشناسی توضیح داد: «ایرانشناسی و گردشگری لازم و ملزوم یکدیگرند. بدون شناخت ایران، گفتوگو درباره گردشگری معنا نخواهد داشت. محورهایی که در این برنامه دنبال میکنیم شامل گردشگری ادبی و نیز آموزش و پژوهش در حوزه گردشگری و ایرانشناسی است، دو بخشی که برای همراهان ارزشمند و حاضر در نشست میتواند آموزنده و مفید باشد.»
هاشمی به میراث فرهنگی ناملموس اشاره کرد و از نقش آن در گردشگری و ایرانشناسی گفت و اضافه کرد: «همواره تأکید کردهام که گردشگری بدون رویدادها روح ندارد. میراث فرهنگی زمانی میتواند برای ما ارزشآفرین باشد و فهم درستی از آن شکل بگیرد که در قالب رویدادها، آیینها و روایتها زنده بماند.»
این استاد دانشگاه گفت: «تمدن ایران یکی از کهنترین و ریشهدارترین تمدنهای جهان است؛ موضوعی که نه فقط ما، بلکه بسیاری از پژوهشگران دنیا بر آن تاکید دارند. مسئله مهم این است که در عصر حاضر تا چه اندازه توانستهایم از این فرهنگ غنی بهره ببریم. یکی از چالشهای جدی، ضرورت توجه بیشتر به میراث فرهنگی ناملموس است، میراثی که میتواند پلی باشد میان گذشته و اکنون، و بخش مهمی از هویت ایرانشناسی را شکل میدهد.»
به گفته او از مسیر سفر و گردشگری میتوانیم تصویری فرهنگی و صحیح از کشورمان ارائه دهیم: «میراث فرهنگی و روایتهای مردممحور، بهویژه در هویت محلی، از ارزشمندترین سرمایههای ماست. تنوع خردهفرهنگها و اقوام، حتی در کوچکترین شهرها، ایران را به یکی از متنوعترین پهنههای فرهنگی منطقه تبدیل کرده است. همین تنوع میتواند ظرفیتهای چشمگیری برای توسعه گردشگری ایجاد کند. اگر بتوانیم از دانش ایرانشناسی در حوزه میراث فرهنگی بهره ببریم و در کنار آن تولید محتوای مستند و علمی را تقویت کنیم، میتوان این گنجینه فرهنگی را در گردشگری خلاق به کار گرفت. امروز گردشگر تنها تماشاگر نیست، بلکه مشارکتکننده است و میتواند در این مسیر نقش فعال داشته باشد. امیدوارم با بهرهگیری از فناوریهای نرم و صنایع فرهنگی، تعامل و هماندیشی خوبی میان ما شکل بگیرد و در آینده بتوانیم اقدامات مشترک و موثری انجام دهیم.»
در ادامه این مراسم، وارطان وِسکانیان، ایرانشناس از ارمنستان به موضوع ادبیات و گردشگری پرداخت و دکتر شگفته یاسین، ایرانشناس از پاکستان، درباره «ایرانگردی؛ یکی از ابزارهای مهم ایرانشناسی» سخنرانی کرد.
ادامه این اجلاس، با دو پنل تخصصی با موضوع گردشگری ادبی با محوریت «عالم معنا و گردشگری در اشعار حافظ» و گردشگری و ایرانشناسی با محوریتهای «آسیبشناسی آموزش و پژوهش در رشتههای ایرانشناسی و گردشگری در ایران» و «میراث فرهنگی، گردشگری و ایرانشناسی» با سخنرانی جمعی از ایرانشناسان داخلی و خارجی از جمله مهدیه شهرابی فراهانی، دماک قاسم داخل الدراغی از عراق، ژنیس جومارت ژنگیسولی از قزاقستان، حسن حیدر از لبنان، خاتون بندور اشویل از گرجستان، صدرا عمویی، معصومه مومنی، ییللماز کارادنیز از ترکیه، نوری محمدزاده از روسیه و فیروز ـ اختر لوبیس از مالزی برگزار شد.