افزایش ابتلا به دیابت در کشور؛ سن بروز بیماری به نوجوانی رسید
بر اساس تازهترین دادههای ملی، حدود ۷ تا ۸ میلیون نفر در ایران به دیابت و بیش از ۱۳ میلیون نفر به پیشدیابت مبتلا هستند.
به گزارش آتیه آنلاین، در حالی که بیش از ۲۰ میلیون ایرانی با دیابت یا پیشدیابت زندگی میکنند، نتایج آخرین پیمایش ملی عوامل خطر نشان میدهد روند ابتلا در کشور نگرانکننده است؛ روندی که با کاهش سن بروز بیماری، گسترش چاقی و سبک زندگی کمتحرک به یکی از جدیترین چالشهای نظام سلامت تبدیل شده است.
علیرضا مهدوی، معاون مرکز مدیریت بیماریهای غیرواگیر وزارت بهداشت، در گفتوگو با ایسنا به تشریح وضعیت دیابت و پیشدیابت در کشور، نتایج آخرین پیمایش ملی عوامل خطر بیماریهای غیرواگیر (استپس)، و چالشها و راهکارهای پیشگیری و کنترل این بیماری پرداخت.
بر اساس نتایج این پیمایش، ۱۴ درصد جمعیت بالای ۲۵ سال معادل ۷.۵ میلیون نفر به دیابت نوع دو مبتلا هستند. با احتساب دیابت نوع یک، جمعیت مبتلایان به دیابت در کشور به ۷ تا ۸ میلیون نفر میرسد. همچنین ۱۳ میلیون نفر در مرحله پیشدیابت قرار دارند؛ بنابراین حدود ۲۰ میلیون ایرانی با دیابت یا اختلالات قند خون دستوپنجه نرم میکنند.
مهدوی تأکید میکند که پیشدیابت مرحلهای بسیار مهم است؛ زیرا گرچه همه پیشدیابتیها دیابتی نمیشوند، اما ۲۰ تا ۳۰ درصد آنان طی چند سال وارد مرحله دیابت خواهند شد. علاوه بر این، حتی پیشدیابتیها نیز در معرض عوارض قلبی عروقی و هزینههای اقتصادی و کیفیت زندگی پایین قرار دارند. پیشدیابت شامل دو وضعیت آزمایشگاهی «اختلال قند ناشتا» و «اختلال تحمل گلوکز» است. کاهش ۵ تا ۷ درصد وزن بدن، فعالیت بدنی و تغذیه مناسب، بهترین راه خروج از مرحله پیشدیابت و بازگشت به محدوده طبیعی است.
او رابطه نزدیک میان چاقی و دیابت را یادآور میشود، به گفته او، اگر چاقی کنترل شود میتوان از بروز بخش بزرگی از دیابت نوع دو نیز جلوگیری کرد. مداخلات سازمان جهانی بهداشت نیز بر همین محور یعنی فعالیت بدنی کافی و تغذیه سالم قرار دارد.
مهدوی سپس به تفاوتهای دیابت نوع یک و دو میپردازد. نوع یک عمدتاً در کودکان و نوجوانان بروز کرده و بهصورت ناگهانی با علائمی چون پرنوشی، پرادراری و کاهش وزن ظاهر میشود. این نوع یک بیماری خودایمنی است و فرد حتماً به انسولین نیاز دارد. اما دیابت نوع دو اغلب خاموش است و بسیاری از افراد با بروز عوارض متوجه بیماری خود میشوند. سبک زندگی، کمتحرکی و چاقی از عوامل اصلی گسترش آن هستند و متأسفانه سن ابتلا در کشور رو به کاهش است و در نوجوانان نیز مشاهده میشود.
به گفته او ۷۵ درصد مبتلایان ایرانی از بیماری خود اطلاع دارند؛ در حالی که در جهان تنها نیمی از بیماران از وضعیت خود آگاهاند. با این حال آگاهی بهتنهایی کافی نیست و بسیاری از بیماران نسبت به پرهیزهای غذایی و درمان پایدار بیتوجهاند.
مهدوی بر اهمیت سواد سلامت درمانی تأکید میکند و میگوید آموزش درمانی با آموزش عمومی متفاوت است و بیمار باید نقش فعال در مدیریت بیماری ایفا کند. بیش از ۲۰ سال است دیابت در نظام مراقبتهای اولیه کشور ادغام شده و خدمات کنترل قند خون، چربی و فشار خون در مراکز سلامت ارائه میشود. تمام داروهای دیابت تحت پوشش بیمهاند و هدف وزارت بهداشت، تضمین دسترسی ارزان و همگانی به انسولین و داروهاست؛ هرچند مشکلات توزیع گاهبهگاه چالش ایجاد میکند.
به گفته مهدوی فدراسیون جهانی دیابت شعار «دیابت و رفاه» و در سال جاری «دیابت و محل کار» را انتخاب کرده است، با این تاکید که ۷۰ درصد مبتلایان در سنین اشتغال هستند و عوامل محیط کار از تغذیه نامناسب تا استرس در بروز دیابت نقش دارند. سازمان جهانی بهداشت نیز شعار «دیابت در چرخه عمر» را مطرح کرده که بر مراقبت مستمر از کودکی تا سالمندی تأکید دارد. این دو رویکرد مکمل هماند و بر لزوم مراقبت پایدار و محیطهای حمایتی برای پیشگیری و کنترل دیابت تأکید میکنند.