دریاچه ارومیه و خزر؛ دو چالش بزرگ ایران در مدیریت منابع آبی
رئیس موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو هشدار داد که ادامه روند فعلی بهرهبرداری از منابع آب و بیتوجهی به وضعیت چاهها و ورودیهای آب، آینده دریاچه ارومیه را به شدت تهدید میکند و احتمال خشک شدن آن دور از انتظار نیست. او همچنین نسبت به کاهش ورودیها به دریای خزر و لزوم اقدامات فوری در سطح بینالمللی هشدار داد.
به گزارش آتیهآنلاین، محمدرضا کاویانپور، رئیس موسسه تحقیقات آب وزارت نیرو، با تأکید بر وضعیت بحرانی دریاچه ارومیه گفت که کاهش سطح تراز این دریاچه یک موضوع محلی نیست و در بسیاری از کشورهای منطقه و جهان نیز نمونههایی مشابه مشاهده میشود. او افزود که افزایش تبخیر، بهرهبرداری گسترده از منابع سطحی و حفر دهها هزار چاه غیرمجاز، به همراه تولید محصولاتی که ارزش اقتصادی آنها بیشتر به خارج از مرزهای ایران میرسد، از عوامل اصلی تخریب این دریاچه هستند.
کاویانپور تصریح کرد: «تا زمانی که به دریاچه ارومیه احترام نگذاریم، منابع ورودی آن را مدیریت نکنیم و نسبت به چاههای حفر شده در منطقه اقدام نکنیم، روند خشک شدن ادامه خواهد داشت و انتظار دیگری نمیتوان داشت.» او درباره آینده نزدیک دریاچه هشدار داد و گفت در صورت ادامه روند فعلی، حال و روز دریاچه وخیمتر خواهد شد.
رئیس موسسه تحقیقات آب درباره احتمال وقوع بحران مشابه در دریای خزر توضیح داد که عمق متوسط خزر چند صد متر است و حتی در صورت کاهش سطح آب، اثرات فوری مانند آنچه در ارومیه رخ داده، رخ نخواهد داد؛ اما در مناطق شمالی با عمق کم، کاهش نیم متری سطح آب میتواند دهها کیلومتر از سواحل را متاثر کند. او همچنین افزود که کاهش تراز خزر، بهرهبرداری اقتصادی از پمپاژ آب در برخی مناطق مانند خلیج گرگان را دشوار میکند و توصیه میشود از روشهای سازگاری و کاهش اثرات استفاده شود.
کاویانپور اعلام کرد که ورودی آب از رود ولگا در روسیه که ۸۰ درصد آب خزر را تأمین میکند، از ۲۸۰ میلیون مترمکعب به ۲۴۰ میلیون مترمکعب کاهش یافته و روند کاهش در سالهای آینده نیز ادامه خواهد داشت. او بر لزوم پایش دقیق تغییرات کاربری زمین و اثرات آن بر منابع آب تأکید کرد.
رئیس موسسه تحقیقات آب همچنین از ضرورت پیگیری وضعیت خزر در سطح بینالمللی خبر داد و ایلنا گفت: «انتظار داریم وزارت امور خارجه و سازمان محیط زیست در اجلاس کشورهای حاشیه خزر مذاکرات را به سمتی هدایت کنند که سهم هر کشور در پایداری این دریاچه مشخص شود. در حال حاضر، جلسات و گفتگوها انجام میشود اما خروجی ملموسی دیده نمیشود.»
کاویانپور در پایان تأکید کرد که مدیریت منابع آب باید با احترام به طبیعت و با در نظر گرفتن آینده دریاچهها و دریاها انجام شود تا از بروز بحرانهای مشابه ارومیه در دیگر نقاط کشور جلوگیری شود.